*رسانه زبان دردهای پنهانی جامعه

رسانه ها در کمین آسیب های اجتماعی

کرانه شمال - بشیری

در جهان امروز، وسایل ارتباط جمعی، روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را به عهده گرفته اند.

پیگیری برای رفع مشکلات اجتماعی و ایجاد امید اجتماعی میان جوانان از جمله وظایف رسانه هاست و با انعکاس مناسب این‌گونه موضوع‌ها می‌توان یک معضل اجتماعی را از جامعه دور کرد و آرامش را به مردم هدیه داد.

رسانه ها نوعی نهاد اجتماعی هستند که با تولید پیام های فرهنگی و اجتماعی می‌توانند تأثیر برخی از این آسیب ها را در جامعه کاهش دهند و شیوه های رایج سبک زندگی را که بهترین آن سبک زندگی اسلامی‌ـ ایرانی است ، گسترش دهند تا بتوانیم این سبک زندگی را در مازندران که استانی فرهنگی وعلوی است، احیا کنیم.

در راستای نقش رسانه‌ها در کاهش و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مستلزم ایجاد زمینه‎‎های لازم برای نفوذ اجتماعی رسانه‌ها به هویت‌های برنامه‌دار است و اگر این هویت برنامه‌دار در جامعه تقویت شود، خود جامعه نیز تقویت خواهد ‌شد و می‌توان به نتایج خوبی در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی رسید.

یکی از این ملزومات همکاری بیشتر ارگان ها و دستگاه های مختلف با اصحاب رسانه است و مسئولان نباید خود را دور از رسانه‌ها ببینند.در این زمینه برخورداری از آمار و اطلاعات درست می‌تواند در روشنگری افکارعمومی و اعلام هشدار از خطرهای اجتماعی نقش بسزایی داشته باشد.

رسانه‌ها نقش تاثیر گذاردر تدوین برنامه‌های فرهنگی ، حوزه اجتماعی، ضرورتی برای تفکر انتقادی، تهیه گزارش‌های مرتبط با آسیب‌های اجتماعی با استفاده از تیم متخصص،‌ مطالبه‌گری و  احساس مسئولیت در قبال ارزش‌های اجتماعی دارند.

*آسیب های  اجتماعی دغدغه مهم رسانه ها

رسانه های جمعی با شناخت آسیب‌های اجتماعی و ارائه گزارش های مختلف پیرامون آن به کنشگران اجتماعی، نسبت به گسترش ناهنجاری های اجتماعی هشدار می‌دهند و بدین‌ترتیب مردم را از رفتارهای کجروانه آگاه می‌کنند تا براساس ارزش ها و هنجارهای مورد پذیرش جامعه حرکت کنند و در دام انحراف ها نیفتند.

شناخت مشکلات و مسائل اجتماعی از جمله ضرورت‌های تدوین برنامه های کاهش آسیب‌های اجتماعی به وسیله رسانه است، رسانه‌ها در توسعه فرهنگ عمومی جامعه نقش بسیار مهمی را ایفا میکنند بنابراین ظرفیت آموزشی از جمله ویژگی رسانه‌ها در جامعه‌ی جدید محسوب می‌شود و مسئولان و دستگاه‌های اجرایی باید بیش از پیش از این ظرفیت استفاده کنند.

آموزش در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بدون دخالت رسانه به هیچ عنوان معنا ندارد.لذا ضرورت استفاده از همه استراتژی‌ها و ظرفیت‌های موجود در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، از نهادها و سازمان ها در کنار رسانه انتظار میرود .

در جامعه جدید هر رسانه، بخشی از فرهنگ جامعه را نمایندگی می‌کنند و انعکاس وضعیت موجود جامعه  از سوی رسانه‌ها ضروری است اما رسانه‌ها نمی‌توانند به تنهایی وضعیت مطلوب اجتماعی را شکل دهند.

تبدیل‌شدن آسیب‌های اجتماعی به مسئله و دغدغه‌های اجتماعی از جمله ضرورت‌های تهیه وتدوین برنامه‌های منسجم در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی در رسانه ها نیز شده است ،رسانه‌ها نقش مهمی در تبدیل آسیب‌های اجتماعی به مسئله ایفا نموده اند .همان زمان ممکن که انکار میشد وبعد از بحران برای آنها امروز به مسئله مهم تبدیل شده است .

 رویکرد رسانه‌ها دربرجسته کردن آسیب‌های اجتماعی و هدایت برخی مردم جامعه به سمت مسیرهای غیر واقعی در برخورد با آسیب‌ها، نقش آسیب‌زا خواهد داشت ،لذااهمیت شناخت منشأ بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه توسط رسانه ، بسیار لازم وضروری است .

تمام اقدامات رسانه‌ای با دید مثبت بررسی می‌شود به نحوی که رسانه با مطرح کردن انواع جرم و آسیب‌های اجتماعی، اقشار مختلف جامعه را نسبت به آسیب‌ها و مشکلات جامعه حساس می‌کنند .

رسانه‌ها تأثیرشان بر افراد یکسان نیست زیرا افراد از نظر جنسیت، سن، موقیعت اجتماعی و وضعیت زندگی با هم متفاوت هستند از این‌رو  تأثیر رسانه‌ها در هر کدام از آن‌ها متفاوت خواهد بود.

*رسانه زبان دردهای پنهانی جامعه

رسانه‌ها زبان گویای واقعیات و دردهای پنهانی جامعه هستند، آسیب‌های اجتماعی در جامعه قابل انکار نیست و رسانه‌ها نقش محوری و کارشناسانه در حل این مسائل دارند.

رسانه‌ها باید در این عرصه حضور داشته باشند زیرا امر مبارزه با آسیب‌های اجتماعی دچار نواقصی است و با غفلت برخی مسئولانی مواجهیم که نسبت به آسیب‌ها ناآگاهند و به محض انتشار اخباری  سریعا موضع می‌گیرند و توجیه می‌کنند.

رسانه‌هایی که بخواهند در این حوزه فعال شوند باید نقش محوری کارشناسانه دراین مسائل داشته باشند اگر کار مداوم باشد بسیاری از جامعه شناسان نیز درگیر خواهند شد و پای کار می‌آیند. اکنون مشکلات جدی در اجتماع وجود داردکه قطعادر آینده به معضل تبدیل میشود، ازدواج سپید در زمره همین مشکلات است که اکنون به آن کم توجهی می شود،مانند هشدار شیشه در دهه هشتاد مورد انکار وسرپوش شد ودرحال حاضر باعث آسیب های پرخطر می باشد. اما اگر در آینده حادثه و اتفاق تلخی رخ دهد و رسانه‌ها آن را بزرگ نمایی کنند مسلما باعث بهره برداری رسانه‌های معاند خواهد شد.

اما اکنون نباید نگران باشیم که رسانه‌های بیگانه از اخبار اجتماعی سوء استفاده می‌کنند. باید با چنین اتفاقاتی در کشورمان کنار بیاییم. دنیای غرب نیز مملو از انواع خیانت‌ها و کاستی‌های اجتماعی است، به همین خاطر نباید چندان نگران باشیم و سعی کنیم واقعیات را بهتر ببینیم و با نگاهی مشفقانه، وحدت رویه‌ای در حل مسائل ایجاد کنیم.

نمی‌توان به طور قطع قضاوت کرد که رسانه‌ها با پرداختن به آسیب‌های اجتماعی موجب سیاه نمایی می‌شوند. آسیب‌هایی از این دست در جامعه قابل انکار نیست، البته رسانه‌ها نباید در این خصوص گزینشی برخورد کنند زیرا مسائل و اخبار کشور ما به سرعت از سوی رسانه‌های غربی مورد بهره برداری قرار می‌گیرند.

طبق تحقیقات کارشناسان و جامعه شناسان  10 آسیب اول جامعه ایران را براساس افزایش روزافزون آمار آن اینگونه طبقه‌بندیشده است ؛ اعتیاد، طلاق، بیکاری و فقر، سرقت، زنان ویژه، کودکان کار و خیابان، اختلاس و رشوه، مهاجرت، خودکشی و تکدیگری که هرکدام در جای خود اهمیت ویژه ای دارند.
براساس آنچه گفته شد درمی یابیم که تعامل مسئولان و رسانه‌ها باید دوسویه باشد تا رسانه ها بتوانند نقش روشنگرانه خود را به خوبی ایفا کنند.

قطعا هرمعضل اجتماعی یک یا چند معضل دیگر را به دنبال خود می‌کشد که مهم‌ترین آنها بیکاری است و به نوعی همه آسیب های اجتماعی را مانند اعتیاد، فقر، سرقت و خودکشی به دنبال دارد.همه قشرهای جامعه و به‌ویژه رسانه های استان باید تلاش کنند تا این معضلات و آسیب ها بر جامعه ای که در آن زندگی می‌کنیم تأثیر نگذارد و نسل کنونی و نسل های آینده را به چالش نکشد.